عوامل محیطی، باعث ایجاد نژادهای مختلف در یک گونه می شود. گونه زنبور عسل اروپایی با اسم علمی Apis melifera خود به نژادهای مختلف تقسیم می شدند. عوامل ریخت شناسی ( مرخولوژیکی )، مانند طول پای عقب، خرطوم، بال و رنگ مو و خصوصیات بیولوژیکی مانند : رشد جمعیت کلنی، دفاع از کلنی، موم بافی و در تفکیک نژادها مهم قلمداد می شود.
دو نژاد متداول و مهم در اروپا و جهان عبارتند از :
1- نزاد ایتالیایی:
جزیره سیسیل در ایتالیا موطن این زنبور است. زبانی بلند دارد و شکمی باریک، رنگ شکم در روی حلقه 2 تا 4 روشن است. رنگ موهای بدن آن مخصوصاً در نرها زرد رنگ است. در روی قاب ها رفتار تهاجمی ندارند، رشد بهاره خوبی دارند. مصرف غذایی زیادی در زمستان دارند و کمتر بچه کندو تولید می کنند.
2- نژاد کارنیولان:
موطن آن نواحی جنوبی آلپ در اتریش و شمال بالکان و یوگسلاوی است. دارای زبانی بلند، بدنی تیره و روی دومین و سومین حلقه های پشتی شکم لکه و گاهی نوار قهوه ای دارد. رنگ موهای آن خاکستری متمایل به قهوه ای است. بسیار آرام و زمستان را با غذای کم می گذراند. غارت در این نژاد کم بوده و در پاییز جمعیت به سرعت کاهش می یابد و نسبت به بیماری نوزما و آگارین و فلج حساس است و تمایل به تولید بچه کندو دارد.
3- نژاد ایرانی:
بعضی محققان نژاد ایرانی را پرسیکا و ایرنیکا می نامند. اما در دانشگاه بن (آلمان) این نژاد، مِدا نامیده شده است. این اسم از سلسله پادشاهان ماد گرفته شده است. نژاد ایرانی زنبور عسل در کوههای البرز و ایران مرکزی گسترش یافته است. اندازه اعضای بدن آنها شبیه نژاد اروپایی است، رنگ بدن در قسمت شکم زرد مایل به قهوه ای تیره و در حلقه های اول شکم روشن تر است، تمایل به نیش زنی و بچه دادن و جمع آوری بره موم زیاد است. مقدار غذای مورد نیاز این نژاد در زمستان کم و رشد بهاره خوبی دارد و زمستان های سرد را به خوبی تحمل می کند.